Çok yoğun sisli bir havada görüş mesafesinin çok düşmesi ile birlikte arazide ilerlemek çok zor olduğu gibi, bu şartlar altında arazide zorunlu olarak ilerlemeniz gerekiyor ve doğru yön tayini için yanınızda pusula, GPS vb. alternatifleriniz yoksa doğada yön bulma yöntemlerinden ilkel yön bulma metodlarına başvurmanız kaçınılmazdır. Bu noktada söz konusu yöntemi uygulamanız size sisli havada yön tayini yapabilmeniz konusunda yardımcı olacaktır.
Arşivimizin "Bushcraft Teknik ve Metodlar" ana başlığı altındaki "Doğada Yön Bulma" alt başlığına dahil doğada yön bulma metodları arasında yer alan "Gölge Yöntemi ile Yön Bulma" metodunu temel alan bir uygulamadan bahsedeceğiz; biliriz ki sis, en basit tanımı ile "Atmosferin aşağı katmanlarındaki buhardan veya küçük su taneciklerinden oluşmuş bulutların alçalarak yeryüzüne kadar inmesiyle oluşan görüş mesafesini düşüren hava olaylarından birisidir.". Dolayısı ile sisli havalarda yeryüzüne yaklaşmış olan su tanecikleri atmosferde güneşten gelen ışığı daha çok süzüp filtre ederek yayar. Bu durumda güneş ışınlarının ışıksal etkisi doğrultusunda gölge oluşumu için gerekli çevresel şartlar minimize olmuş duruma gelip, gölge oluşmaz. Fakat sisli havalarda ışık kaynağının (Güneş) hangi tarafta olduğunu net olarak tespit edebilmek için iki farklı yansıtma özelliğine sahip alternatife ihtiyacınız vardır. Örneğin; bıçağınızın namlusu parlak metal olarak belli oranda ışığı üzerinde toplama ve yansıtma özelliğine sahipken, tırnaklarınız bıçağınızın çeliğine göre daha az ışık toplayıcı ve yansıtıcı özelliktedir. (Tırnak, parlak çeliğe göre ışık toplama ve yansıtma konusunda yarı yansıtıcıdır denilebilir.). Uygulama şekliniz; sisli havada soldaki görselde görüldüğü üzere, bıçağınızın namlu ucunu 90° dik açı ile baş parmağınızın tırnağının merkez noktasına yerleştirmelisiniz ve tırnağınız üzerine bıçağın namlusundan flu bir gölge düşene kara kendi etrafınızda yavaş yavaş dönmelisiniz. Gölgeyi tırnağınızda yakalar yakalamaz baktığınız yöne sabitlenerek tırnağınızda oluşan çizgi gölgenin açısı ile aynı doğrultuda (180° aynı düzlemde) izdüşüm alıp hemen ayağınızı bastığınız zemine izdüşüm noktasına bir taş koyun. Ardından pozisyonunuzu eski haline getirip, duruş yönünüzü hiç değiştirmeden aynı şekilde ortalama 15 dakika daha bekleyin. (Bu yöntemi yere oturarak da uygulayabilirsiniz.). 15 dakika sonra gölge tırnağınız üzerinde hareket ederek yer değiştirmiş olacaktır. 15 dakika sonra tırnağınız üzerindeki gölgenin izdüşümünü daha önce yaptığınız şekilde, tırnağınızda oluşan çizgi gölgenin açısı ile aynı doğrultuda (180° aynı düzlemde) izdüşüm alıp hemen ayağınızı bastığınız zemine ikinci izdüşüm noktasına bir taş daha koyun. Bu aşamada artık "Doğu-Batı" hattını belirlemiş oldunuz. Yani, ilk tespitte koyduğunuz taş ile ikinci tespitte koyduğunuz taş arasında 180° düz bir çizgi çizip birleştirdiğinizde, ilk taşın olduğu taraf "Batı", ikinci taşın olduğu taraf da "Doğu" yönünü verir. Bu doğu-batı düzlemine çizeceğiniz 90° dik bir düzlem de size kuzey-güney düzlemini verecektir. Kısaca bu yöntemle basit şekilde yön tayini yapabileceğiniz bir yön pusulası sistemi oluşturmuş olursunuz.
Bu yöntemde neden iki farklı yansıtıcı özelliğe sahip alternatif kullandığımız konusuna gelirsek; sisli ortam şartlarında havada askıda bulunan yoğun su buharı tanecikleri güneşten gelen ışınları daha çok süzüp filtre ederek yayar. Bu durumda güneş ışınlarının ışıksal etkisi doğrultusunda gölge oluşumu için gerekli çevresel şartlar minimize olmuş duruma gelip, üzerine bastığımız zemin yansıtıcı özelliğe sahip olmadığı için gölge oluşmayacağı için kullandığınız ilk toplayıcı/yansıtıcı yüzey olarak bıçağınızın namlusu parlak yüzeyi ile güneş ışığının en yoğun olduğu yönü ele verir aslında. Fakat çevrede bulunan yoğun su buharı tanecikleri ışığı sürekli şekilde filtre ettiği için güneşin yönünü gözle veya direkt bıçak namlusuna bakarak tespit etmek göreceli bir durum yaratacaktır. Bu noktada ikinci yarı yansıtıcı yüzey olarak kullandığınız tırnağınız da, yarı yansıtıcı özelliği ile çevresel ışığın bir kısmını soğurup bir kısmını da yansıtarak kendi düzlemi üzerinde bulunan bıçak namlusunun gölgesini flu şekilde de olsa görmenize olanak yaratır. (Sisli ortamda mat yüzeyde göremediğiniz gölgeyi, parlak ve yarı yansıtıcı yüzey mat yüzeye göre daha hassas yansıtma ve soğurma dengesine sahip olduğu için tırnağınız üzerinde flu da olsa görebilirsiniz.). Buradaki asıl amaç, gölgeyi kullanarak güneşin yerini ve bulunduğu yönü işaretleyerek, "Dünya'nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönerek, Güneş etrafındaki elips yörüngesindeki dönüş hareketinden" faydalanarak öncelikle doğu-batı düzlemini tespit etmektir. Sisli havada havadaki su buharı tanecikleri gölgenin oluşması şartlarını minimize edip gölgeyi görmemizi engellediği için, biz de bu yöntem ile gölgeyi oluşturarak "Gölge Yöntemi ile Yön Bulma" metodunu sisli havaya uyarlamış oluyoruz. (Bu yöntem arazi şartlarında sisli havada defalarca tecrübe ile sabit bir yön bulma metodudur.)
Açık havada "Gölge Yöntemi ile Yön Bulma" metodunu detayları ile inceleyerek, bu yöntem ile arasındaki sistemsel bağı daha rahat görebilirsiniz.