Bu uygulama dünyanın batıdan-doğuya kendi etrafında dönüşünü referans alan bir yöntemdir. Güneşli havalarda 40-50 cm uzunluğunda düz bir ağaç dalını veya düz herhangi bir malzemeyi (çubuk şeklinde) zemine 90° açı ile dik şekilde toprağa saplayın. Bu durumda oluşan gölgenin son noktasına bir taş koyun, ortalama 15-30 dakika bekleyin. (5 Dakikalık bekleme de yeterli olacaktır. 5 dakikalık kısa sürede iki ayrı gölgenin uç noktaları arasındaki mesafe çok kısa olacaktır. Biraz daha uzun süre bekleyerek iki nokta arasındaki mesafenin biraz daha fazla açılmasını beklerseniz iki nokta arasındaki yeterli mesafe ile doğu-batı düzlemini çok daha net görerek çizip, bu hatta 90° dik açı ile kesit çizgisi çekerek kuzey-güney hattını oluşturabilirsiniz.). Gölgenin çizgisel bir doğrultuda ilk yerleştirdiğiniz taştan başlayarak ilerlediğini göreceksiniz. Gölge ortalama 25-30 cm yer değiştirdiğinde, ikinci gölgenin bittiği noktaya da bir taş yerleştirin. İki taş arasında 180° düz bir çizgi çekin. Bu hat Doğu-Batı hattıdır. Birinci taşın olduğu yön “Batı Yönü”, ikinci taşın olduğu yön “Doğu Yönü”dür. Bu doğu-batı hattına 90° çizilen düz çizgi hattı ise “Kuzey-Güney” yön hattını verecektir.
Bu metodu elinizi avuç içiniz yukarı bakacak şekilde zemine paralel tutarak ortalama 5 cm uzunluğunda herhangi düz bir ağaç dalı parçasını (veya çubuk şeklinde obje) orta ve yüzük parmağınız arasına avuç içinizle 90° dik açı yapacak şekilde sıkıştırarak da uygulayabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken nokta, birinci gölge işaretini avuç içinize herhangi bir alternatif ile koyduktan sonra (kalem, ateşliğinizden alacağınız bir kömür parçası ile işaret koymak gibi) gölgenin ilerleyerek doğu yönünü göstermesini ve ikinci noktayı işaretleme arasındaki süreyi beklerken duruş pozisyonunuzu kesinlikle bozmamanız gerekir. Yani ayakta veya oturur durumda da olsanız, elinizi yere paralel tuttuğunuzda parmaklarınız arasındaki çubuğun gölgesinin ilerlemesi ve ikinci noktayı size işaret etmesi süresince sağa veya sola dönüş yaparsanız, kullandığınız izdüşüm düzlemi avuç içiniz olduğu ve sizinle birlikte o da hareket edeceği için gölge de hareketinizin açısı oranında yer değiştirecektir. Bu durumda gölgenin ilerlemesi ile gerçek doğu yönünü görüyor olmazsınız. Yere saplanan çubuk yönteminde ise, zemin sabit ve çubuk da sabit olduğu için böyle bir risk söz konusu değildir. Bundan dolayı, elde çubuk yönteminde yön tespiti yaparken Doğu-Batı hattını çizecek gölge iz düşümleri için beklerken kesinlikle pozisyonunuzu bozmamalı ve uygulamanın başında hangi yöne yönelmişseniz, uygulama sonuna kadar o yöne bakış halinde olmalısınız.
(Elde çubuk yöntemini farklı alternatifler kullanarak da uygulayabilirsiniz. Mesela, 20 cm x 20 cm ölçülerinde (kare) düz satıhlı bir ağaç parçası üzerine bir delik açıp, bu deliğe 10 cm uzunluğunda düz bir dal parçasını (çubuk şeklinde) zemine 90° dik açı ile sabitleyerek de kendinize bir pusula sistemi yaratabilirsiniz. Fakat elde çubuk yönteminde olduğu gibi, Doğu-Batı hattını oluşturacak çizginin iki uç noktalarını tespit etme aşamasındaki beklemede oluşturduğunuz düzlemli pusula sistemini hareket ettirmemeli, yönünü çevirmemelisiniz. Yön tespiti sırasındaki bekleme için bu sistemi herhangi düz bir yere bırakarak tespit yapmalı veya elde tutuyorsanız elde çubuk yöntemindeki gibi, ilk gölge ucundan sonraki doğuyu verecek gölge ucunu beklerken pozisyonunuzu bozmadan beklemelisiniz. Bu gibi alternatif fikirler ile gölgeden yararlanarak yön bulma temelli pratik pusula sistemleri oluşturmak sistemin gereklilikleri çerçevesinde sizin yaratıcılığınıza kalmıştır.)