Russula delica Mantarı

Russula delica Mantarı

Russula delica

(Yeryaran, Hırtı, Koçak, Acı Mantar Mantarı)

Bölüm:  Basidiomycota
Sınıf:   Agaricomycetes
Takım:  Russulales
Aile:  Russulaceae

     Yenilebilen (zehirsiz) acı ve çok lezzetli olmayan bir mantar türüdür. Türün genç bireylerinde şapkanın ortası hafif çukur, şapka kenarları sapa doğru kıvrıktır. Yetişkin bireylerde şapka çukurluğu artar ve huni şeklini alıp, rengi açık kahverengiye döner. Şapka çapı 9-20 cm arası olup, üzerinde çoğunlukla toprak kalıntıları bulunur. Gençken kireç beyazı olan birey yaşlandıkça üzerinde hafif sarı ve beyzımsı kahverengi lekelere sahip olur. Eti beyaz süngerimsi yapıda olup, tüm Russula türleri gibi tebeşir kırılganlığındadır. Tadı biraz acı, kokusu ise balık kokusunu andırır. (Acılığı almak için önce suda haşlar, suyunu döker, istediğiniz gibi pişirebilirsiniz.) Lamelleri tüm gelişim evrelerinde enleri dar ( 3-3.5 mm), kalın ve kırılgan, lamellerin rengi, genç bireylerde açık mavimsi, olgunlarda kirli beyaza döner. Lameller sap üzerinde 5 mm kadar devam edip sonlanır. Gelişimi tamamlanan birey lamellerinde kıvrımlar meydana gelir ve rengi açık kahverengiye döner. Sap genel olarak 3-4 cm boyunda ve 1-2 cm çapında silindir şeklindedir. Toprak içindeki kısım ince olur, şapkaya doğru kalınlaşarak devam eder. Sapın iç kısmı süngerimsi yapıda, genç bireylerde ortası dolu, gelişmişlerde boş olup, dışa doğru serttir. Sap genç bireylerde kirli beyaz, gelişmiş olanlarda ise sarımsıdır. Bu tür genellikle az nemli çam ormanlarında, meşeliklerde tek tek yada 3-4’lü gruplar halinde bulunurlar. Yayvan yapraklı ağaç altlarında çok daha fazla rastlanabilir. Yaz ve sonbahar aylarında sıkça rastlanabilir bir türdür. Köylüler arasında “Sütsüz Mantar veya Ak Çıntar” olarak da adlandırılır. Sporları sarımsı beyaz-krem renktedir. Antimikrobiyal aktiviteye sahip bir mantar türüdür. Bu özelliğinden dolayı, doğada meydana gelebilecek yaralanmalarda, bu mantarı ezerek yaranın etrafını mantarın püresi ile temizleyebilirsiniz. Bir başka yöntem de, mantarı kaynar suda haşlayıp, suyunu yara temizliğinde kullanabilirsiniz. R. adusta, R. chloroides, R. densifolia gibi Russula türleri ile çok karıştırılan bir türdür. Bu türler de yenilebilen, acı ve fazla lezzetli olmayan türlerdir. Aynı zamanda bu tür, beyaz Lactarius türleri ile de karıştırılmaktadır. Bu türler de zehirsizdir fakat mutfak değeri Russula delica gibi çok fazla bulunmamaktadır. Karıştırılan türleri ayırt etmek için ileri derecede bilgiye sahip olmak ve uzmanlaşmak gerekmektedir.