Morchella elata Mantarı

Morchella elata Mantarı

Gyromitra esculenta Mantarı

Morchella elata

(Sivri Kuzu Göbeği, Sivri Göbek Mantarı)

Bölüm:  Ascomycota
Sınıf:   Pezizomycetes
Takım:  Pezizales
Aile:  Morchellaceae

     Yenilebilen (zehirsiz) lezzetli bir mantar türüdür. Şapka 2 - 8 cm yüksekliğinde, 1 - 4 cm çapında, yumurta veya konik şekilde mantarlardır.(İstisna olarak daha büyüklerine de rastlanabilir.). Şapka üzerinde boyuna sıralı alveoller merdiven gibi düzgün yapıda birbirine bağlıdırlar. Şekli itibariyle bu tür beyin kıvrımlarına benzediği için, beyin mantarı olarak da adlandırılırlar. Erken evrede krem/krem kahverengi tonlarındaki alveoller ergin ve ileri yaşam evrelerinde koyulaşır, genellikle koyu kahve/siyah tonlarını alır. Etli kısım ince, bal mumu renginde ve kırılgan yapıdadır.Tat ve kokusu çok güzel, kendine has aromatiktir. Sap kısmı, 3 - 10 x 1 - 3 cm, silindirik, düz ve üzerinde oyuklar bulunabilir. Bazı örneklerde taban kısmı biraz kalınlaşırken, bazılarında sap tamamen eşit kalınlıkta olabilir. Sap rengi krem, kemik rengi, kirli beyaz tonlardadır, iyice olgun evrede sap kahverengi tonlarına yakın şekilde koyulaşır. Bu mantarların en büyük ayırt edici özelliklerinden birisi, tam orta kesit şeklinde kestiğinizde sap kısmı ve şapka kısmının içi kanal şeklinde tamamen boştur. Morchella türlerine çok benzeyen ve bu tür ile karıştırılma riski yüksek olan Gyromitra esculenta (Yalancı Morel, Ekşi Memet veya Yalancı Kuzu Göbeği) mantarı anatomi olarak çok benzese de rengi kızıla çalar renkte olup, şapkası şekilsizdir. Bu türe çok benzeyen Gyromitra esculenta türü zehirli olup, orta kesit alındığında içi tamamen doludur. Morchella türleri çiğ veya az pişmiş haldeyken zehirlidirler. (Anlatımın başında kullanılan "zehirsiz" anlatımı pişirilerek tüketim kast edilerek söylenmiştir. Kaldı ki, mantarların tümü (çiğ tüketilebilen birkaç istisnai tür hariç) pişirilerek yenilmelidir.) Morchella türlerinin hepsi iyi pişirilerek yenilmelidirler. Az pişirilmiş veya çiğ morchella türleri ölümcül şekilde zehirlenmelere sebep olmasalar da, ciddi sindirim sorunlarına neden olurlar. Morchella türlerinin zehir etkisinin ortadan kalkması pişirme (ısıya maruz kalma) veya kurutma yolu ile gerçekleşir. Kurutulmuş morchella türlerinin de zehirleyici etkisi ortadan kalkmaktadır. Morchella elata türünün spor izleri açık veya koyu krem rengi veya sarımtırak renktedir. İbreli ormanlarda ,çam ve kavak ağaçlarının altında, kum ve humus oranı yüksek toprağa sahip bölgelerde tek tek veya gruplar halinde de yaşayabilmektedir. Bu tür özellikle ilkbahar aylarında yetişmekle birlikte (yüksek rakımlı bölgelerde Ağustos ayına kadar görülebilmektedir) bazı bölgelerde sonbahar aylarında da görülebilmektedir.

Ölümcül Zehirli "Gyromitra esculenta" türünü incelemek için tıklayınız...