Lactarius deterrimus Mantarı

Lactarius deterrimus

(Kanlıca, Çıntar, Melki, Tirmit, Glifoz, Çam Mantarı)

Bölüm:  Basidiomycota
Sınıf:   Agaricomycetes
Takım:  Russulales
Aile:  Russulaceae

     Yenilebilen (zehirsiz) lezzetli bir mantar türüdür. Bu türe yalancı çam kanlıcası yakıştırması yapanlara da rastlanabilmektedir. Şapka 5 – 15 cm çapında, genç mantarlarda konveks, gelişmiş mantarlarda ortası çukurlaşarak huni şeklini alır. Üzerinde farklı renk tonlarında meydana gelen konsantrik daireler bulunur. Kenarlara doğru kıvrıktır. Bazılarında şapka dalgalı yapıda olabilmektedir. Bu mantarın yapısı oldukça gevrek olup, üzeri nemliyken yapışkandır. Rengi turuncunun koyu ve açık tonlarında değişkenlik gösterir. Gelişmiş mantarlarda ve koparılmış mantarlarda (bir süre sonra) küf yeşili tonunda lekeler meydana gelir. Bu türe benzetilen diğer turuncu Lactarius türlerine göre çok daha fazla yeşil küf lekesi taşımasının yanında, herhangi bir yerinin zedelenmesi/kırılması durumunda diğer turuncu Lactarius türlerine göre çok daha çabuk yeşeren bir dokuya sahiptir.Diğer türler ile bu özelliği ile bariz şekilde ayrılır. Etli kısım sarımsı renktedir. Mantarın kırılması, kesilmesi veya zedelenmesi ile turuncu renkte süt çıkar, 1 saat sonra sarımsı, 2-3 saat sonra ise mavimsi yeşile (küf yeşili) döner. Bu türe benzetilen L. deliciosus türünün kokusu meyve kokusunda olup, çiğ tadı acıdır, pişirilince acılık geçip yerini lezzete bırakır. L. deterrimus türünde ise tadı hafif acımsı ama güzel, kokusu havuç gibidir. Lameller genç mantarlarda kayısı rengindedir. Gelişmişlerde bu renk koyulaşarak havuç rengine döner. Lactarius cinsinden turuncu süte sahip diğer türlerin birçoğu yenilebilir türlerken, beyaz/kirli sarı tonlarda renkli süte sahip olup, şapka üstü tüylü yapıda olan zehirli Lactarius türleri ile karıştırılmamalıdır. (Lactarius helvus, Lactarius torminosus gibi (L. torminosus bazı kaynaklarda zehirli, bazı kaynaklarda yenilmesi tavsiye edilmeyen tür olarak geçmektedir.)). Lameller sap üzerinde ilerleyerek sonlanır ve sık yapılıdır. Sap 3 - 5 x 1,5 - 2,5 cm silindirik yapıda olup, genç bireylerde içi dolu, gelişmiş bireylerde ise içi boş boru şeklindedir. Sarımsı turuncu renkte olup, üzerinde yer yer daha koyu renkli lakünler bulunmaktadır. Bu mantar türü yenildikten belli bir süre sonra, idrar rengini koyu sarı veya kırmızı renge çevirmektedir. (Havuca rengini veren "Karoten" maddesini içeren tüm turuncu renkli Lactarius türleri fazla tüketildiğinde kişinin idrarının rengini turuncu veya kırmızı tonlarına çevirebilir. Bu geçici bir durum olup, sağlık problemi olarak algılanmamalıdır.). Bundan dolayı isimlerinden birine “Kanlıca” denilmektedir. Spor rengi parlak kırmızımtırak sarı, tunç rengindedir. Sonbahar aylarında yetişir. İbreli ağaçların bulunduğu yerlerde, kireçli arazilerde, ladin, göknar altında, çevresinde yetişip,özellikle çamlarla mikoriza oluşturur.